EASTERN EUROPEAN IMMIGRANTS MUSIC IN THE U.S. 1917-29
I WOULDN'T SELL YOU TO ANYONE
Wydawca: Canary Records

  "Nie sprzedałbym Cię nikomu": Muzycy imigranci z Europy Wschodniej w Stanach Zjednoczonych, 1917–29. Unikalne nagrania archiwalne wydane przez Iana Nagoskiego z amerykańskiej Canary Records.

Utwory pochodzą z płyt nagrywanych przez duże wytwórnie jak Columbia czy Victor, które rozpoznając rynkowy potencjał lokalnych odmian muzyki, zamawiały nagrania kierowane do poszczególnych grup etnicznych.

"Zestaw tych utworów – jak zwykle odkopanych gdzieś z zapomnianych płyt szelakowych – otwiera zawadiacka Polka ze Lwowa orkiestry Ignacego Podgórskiego, a kończy Dyngus Orkiestry Jana Kapałki. Po drodze znajdziemy także utwory z Rumunii, Słowacji czy orkiestrę z Moskwy, ale większość to nasza muzyka tradycyjna, nierzadko gęsto obudowana kontekstem – całymi odgrywanymi scenkami wiejskimi, które zapewne miały przypominać lokalne zwyczaje emigrantom (fakt, że to nagrania realizowane na wyjeździe, sygnalizują takie fragmenty jak Emigrant w Ameryce Orkiestry Witkowskiego do słów ks. Edwarda Umińskiego. Nagoski, który ma już na koncie wydaną sześć lat temu płytę The Widow’s Joy z m.in. polskimi nagraniami, całość złożył, odrestaurował i jeszcze wzbogacił o komentarz."
(Polifonia, Bartek Chaciński)

Wszyscy wykonawcy zarejestrowani na tych nagraniach urodzili się pod koniec XIX wieku w regionie geograficznym ograniczonym od wschodu na zachód przez miasta Budapeszt do Odessy i z północy na południe przez Bukareszt, aż do Wilna. Około 1900 r. region ten był skrzyżowaniem trzech imperiów: austro-węgierskiego, pruskiego i rosyjskiego, a dziś obejmuje wszystkie lub część dziesięciu krajów.

W eseju z nagrań etnicznych w USA z 1982 r. Pekka Gronow wykazała, że Columbia Records - jedna z dwóch dużych wytwórni płytowych w USA przed II wojną światową - wydała 1856 płyt na rynek polski, rosyjski, słowacki i ukraiński w latach 1923 i 1952. Dodaj do tego tysiące kolejnych wydanych przez Victora i wiele mniejszych wytwórni, oprócz innych wschodnioeuropejskich grup etnicznych / językowych, i staje się jasne, że dziesiątki tysięcy występów Europy Wschodniej zostały wydane w USA przez imigrantów wykonawców w pierwsza połowa XX wieku, znacznie przewyższająca liczbę imigrantów z Europy południowej i północnej.

Osobami, które grały na tych nagraniach, byli głównie Słowianie - głównie katolicy, grekokatolicy i rosyjscy prawosławni, być może niektórzy protestanci - a także Żydzi i Romowie, mówiący w pół tuzina języków i tyluż tożsamości etnicznych, którzy nie zawsze się ze sobą dogadywali. W Stanach Zjednoczonych wszyscy mieszkali w czasie tych nagrań w pobliżu przemysłowych ośrodków w Nowym Jorku, New Jersey, Pensylwanii, Ohio i Illinois, gdzie mężczyźni często pracowali w kopalniach, młynach i fabrykach sześć dni w tygodniu, po 12-14 godzin na dobę.

„W dzień ślubu Janka i Kaśki ciszę w obozie przerywa dźwięk skrzypiących skrzypiec, a następnie zawodzenie klarnetu i stękanie basowych skrzypiec. Ponad niezadowoleniem hałasów tych instrumentów jest usłyszałem głos oblubieńca, który prowadzi taniec z piosenką: „Cieszę się, że cię mam, mam ciebie i nikomu nie sprzedałbym”. Jeśli wejdziesz do domu panny młodej, zobaczysz, że jest pełen piekącej ludzkości, która tańczy w górę i w dół, w dół i w górę, podczas gdy skrzypkowie bawią się, a oblubieniec śpiewa o: „Kochanie, którego raduje się, że ma i nie chce” sprzedać komukolwiek.
Zazwyczaj tancerze słowiańscy dostarczają również banknoty i banknoty; pod koniec utworu pół tuzina mocnych ludzi rzuci się przed muzyków, każdy z nich domaga się w zamian za pieniądze rzucone na stół, swoją ulubioną melodię, do której śpiewa swoją rodzimą piosenkę. W rezultacie pół tuzina ludzi śpiewa lub próbuje śpiewać, inna piosenka, wszyscy pchają, tłoczą się, a na koniec walczą, aż na środku pokoju znajdzie się zaplątanie się ludzi, nierozpoznawalna masa ”.
Edward A. Steiner, "Na szlaku imigranta" (Fleming H. Revell) 1906