KAPELA BRODÓW "KRAKOWIAKI" plebiscyt Wirtualne Gęśle za rok 2021

„Na płycie znajdą Państwo krakowiaki, które grano i nucono przy kołysce i pogrzebie. Krakowiak to nie tylko taniec. To przede wszystkim rytm. Rytm specyficznie polski, wyjątkowy. Znany na Litwie, w Rumunii, Estonii. „Koników siedem” się tu Państwo nie doszukacie. Będą wszystkie rodzaje muzyczne od ballady przez tańce po dziwne i ekscentryczne faktury muzyczne. Zapraszamy!” (Witek Broda)

Pomysłodawcą i inicjatorem projektu jest Witold Broda, który badając polską kulturę muzyczną ludową i tradycyjną zauważył potrzebę pochylenia się nad zagadnieniami związanymi z różnicami funkcjonowania w przestrzeni publicznej, mowie i wyobrażeniu potocznym, a także dyskursie akademickim zagadnień związanych z tańcami narodowymi. I tak od 2018 Fundacja Memo realizuje projekt poszerzania wiedzy teoretycznej i praktycznej z tego zakresu. W roku 2018 i 2019 realizowała projekty dotyczące poloneza: najpierw wydała publikację autorstwa Tomasza Nowaka „Polski, polonez, chodzony”, a rok później płytę CD Kapeli Brodów pod tym samym tytułem. W roku 2020 rozpoczęła prace nad krakowiakami, wydając publikację Tomasza Nowaka, podejmującą temat tego tańca narodowego. Teraz przyszedł czas na materiał dźwiękowy dotyczący krakowiaka.

Źródła krakowiaka całkowicie tkwią w kulturze chłopskiej. Taniec ten mozolnie dobijając się do świadomości narodowej od schyłku XVIII wieku nie tylko zyskał wyjątkową pozycję patriotycznej manifestacji polskości i znakomitej ścieżki edukacji ruchowej najmłodszych pokoleń, lecz również utorował drogę dla innych tańców ludowych, a przez to przyczynił się do demokratyzacji życia społecznego. Tańce wiejskie będące źródłem późniejszych krakowiaków swoim zasięgiem obejmowały historyczny obszar małopolski, chociaż charakterystyczne ugrupowania rytmiczne sięgają daleko na wschód. Pierwsze przekonywujące opisy tańców chłopskich z małopolski znajdujemy dopiero w pracach XIX-wiecznych badaczy kultury polskiej i zbieraczy polskiego folkloru. T. Nowak jest zdania, iż nie było jednej formy tańca z okolic Krakowa, którą moglibyśmy nazwać wspólną nazwą. Potwierdza to też Kolberg stosując różne nazwy na te tańce, m. in. suwany, zachodny, z góry, góral, hosiany, liska, cichy i in. Z kolei późniejszy taniec narodowy określany jako krakowiak, to nic innego, niż zlepek różnych przejawów tańca z okolic Krakowa do muzyki o zbliżonym charakterze. Geneza i historia omawianego tańca jest niezwykle bogata, interesująca i ... mało znana.

Krakowiak Kołkowskiego – zapisany w Sędziszowie od Władysława Kołkowskiego (ur. 1919). Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
„A we wielgo niedziele poszła panna po ziele”– ballada od Sokołowa Małopolskiego w rytmie krakowiaka. Ze zbiorów Bartosza Gałązki
Krakowiak Czyżyckiego – zapisany od Stanisława Czyżyckiego (ur. 1904) ze wsi Wojakowa. Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Krakowiak łajdak – zapisany od Wincentego Zarębskiego (ur. 1910) i jego kapeli w okolicach Opatowa. Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Pierwszy krakowiak Harcusia – zapisany od Juliana Harcusia (ur. 1895) we wsi Iwkowa. Ze zbiorów archiwum ISPAN w Wa-wie
„Walek sprawił tłuste raki” – pastorałka klasztorna od Kozodrza w rytmie krakowiaka. Ze zbiorów Bartosza Gałązki
Krakowiak światowy – zapisany w Sędziszowie od Władysława Kołkowskiego (ur. 1919). Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
„Miałam Ci ja w sercu Jezusa” – pieśń religijna wariant od Frysztak
Krakowiak Wiśniewskiego – zapisany najprawdopodobniej od Józefa Wiśniewskiego (ur. 1899) ze wsi Słona. Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Krakowiak z Mazowsza – z tomu „Mazowsze” Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga
„Pomału Józefie, pomaluśku, proszę…” – pastorałka w rytmie krakowiaka, melodia klasztorna spod Kolbuszowej. Ze zbiorów Bartosza Gałązki
Krakowiak od Sędziszowa – zapisany od Władysława Kołkowskiego (ur. 1919). Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Krakowiak na okrężne – z Tomu „Krakowskie” Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga
Krakowiak Kuropatwy – zapisany od Władysława Kuropatwy (ur. 1924) we wsi Jastrzębia. Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Calenda z tabulatury organowej Jana z Lublina
Krakowiak gibnięty – zapisany w Bruśniku od Stanisława Wojtasa (ur. 1889). Ze zbiorów archiwum ISPAN w Wa-wie
Drugi krakowiak Harcusia – zapisany od Juliana Harcusia (ur. 1895) we wsi Iwkowa. Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
Krakowiak suwany – zapisany w Sędziszowie od Władysława Kołkowskiego (ur. 1919). Ze zbiorów archiwum IS PAN w Wa-wie
„Czemu mię tak prędko bierzesz z tego świata” – krakowiak pogrzebowy z Gnojnicy. Ze zbiorów Bartosza Gałązki
„Hej! Służyła u pana…” – pieśń w rytmie krakowiaka z okolic Krosna. Ze zbiorów Bartosza Gałązki
Kołysanka – krakowiak z Mazowsza
Krakowiak – utwór na fortepian Zygmunta Nosowskiego

skład:
Witold Broda - skrzypce (7, 10, 12, 13, 16, 21), skrzypce sekund (1, 4, 6, 9, 18), drumla (2), lira korbowa (11)
Mirosław Feldgebel - regał (15), fortepian (22)
Maciej Filipczuk - skrzypce (1, 3, 4, 6, 7, 12, 16, 18, 19), skrzypce sekund (7, 9, 10, 13)
Paweł Iwaszkiewicz - gaita (1, 5, 9), dulcian (14), kozioł wielki (17, 19), fujarka (10)
Katarzyna Kapela - śpiew (2, 6, 8, 11, 19, 20), skrzypce (1, 3, 4, 7, 18), skrzypce sekund (9, 10, 12, 13)
Jakub Mielcarek - kontrabas (1, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 18)